درآمد چیست؟ با انواع درآمد آشنا شوید

“درآمد در حسابداری” یکی از مفاهیم اساسی و مهم است که نشان دهنده میزان دریافتی‌های یک شرکت یا سازمان از فروش کالا یا خدمات، یا سایر منابع در یک دوره زمانی مشخص است. عایدی می‌تواند به صورت نقدی یا غیرنقدی باشد و باید با رعایت اصول و استانداردهای حسابداری شناسایی، اندازه‌گیری و گزارش شود. در این مقاله ابتدا تعریف درآمد در حسابداری را برای شما توضیح می‌دهیم و در ادامه نیز، به صورت کامل و جامع، انواع درآمد و اهمیت آن‌ها را شرح می‌دهیم.

تعریف درآمد در حسابداری

درآمد به عنوان یکی از دو عنصر اصلی حسابداری مالی، به همراه هزینه، در تعیین سود و زیان شرکت‌ها نقش مهمی دارد. به صورت کلی، در جواب سوال “درآمد را تعریف کنید” باید پاسخ دهید که:«درآمد در حسابداری به ورودی پول یا منابع اقتصادی، به یک سازمان یا شرکت اطلاق می‌شود. این ورودی می‌تواند ناشی از فروش کالا یا خدمات، سرمایه‌گذاری‌ها، هزینه‌های دولتی یا هرگونه عایدی دیگری باشد که به سازمان وارد می‌شود.» درآمد می‌تواند به صورت عملیاتی (وابسته به فروش و خدمات)، سرمایه‌گذاری (وابسته به سرمایه‌گذاری‌های موجود، مانند سود و سپرده‌ها) و فرعی (وابسته به فعالیت‌های غیرعملیاتی مانند کارمزدها و سایر منابع) باشد. درآمد یکی از مؤلفه‌های اصلی فرمول حسابداری سود (Profit) است که بر اساس آن، سود یا زیان یک شرکت مشخص می‌شود. به عبارت دیگر، عایدی به عنوان یکی از مولفه‌های مهم در تعیین نتایج مالی و سودآوری یک شرکت، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

انواع درآمد در حسابداری

درآمدها انواع مختلفی دارند که بسته به منبع یا نوع به دست آمدن آن، طبقه بندی می‌شوند. در حالت کلی، درآمدها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1.درآمد عملیاتی

 به درآمدی گفته می‌شود که از فعالیت‌های اصلی یک شرکت ناشی می‌شود، مثل فروش محصولات یا ارائه خدمات.

2.درآمد غیر عملیاتی

این عایدی از فعالیت‌های غیر عملیاتی به دست می‌آید، مثلاً سود سرمایه گذاری‌ها، عایدی حق امتیاز و عایدی اجاره.

1.1درآمد عملیاتی

1- سود سپرده یا قرض

پولی که از کار کردن برای یک کارفرما یا مشتری دریافت می‌شود، مانند حقوق، دستمزد، پاداش، کارمزد و حق‌الزحمه، در دسته “درآمد حاصل از انجام کار” قرار داده می‌شود. در حسابداری، عایدی حاصل از انجام کار به عنوان یک نوع درآمد عملیاتی محسوب می‌شود. این نوع عایدی، از فعالیت‌های اصلی یک شرکت یا سازمان به دست‌ می‌آید. به طور خاص، عایدی حاصل از انجام کار، به معنای درآمدی است که از ارائه خدمات و انجام کارها ناشی می‌شود.

عایدی حاصل از انجام کار معمولاً نشان‌دهنده بهبود عملکرد و فعالیت‌های اصلی شرکت یا سازمان است و جزو عوامل مهم در تعیین سودآوری و پایداری مالی آن محسوب می‌شود.

2- سود سهام

درآمد حاصل از فروش در حسابداری، مبلغ پولی است که یک شرکت از محل فروش محصولات و ارائه خدمات خود به مشتریان کسب می‌کند. پول حاصل از فروش یکی از انواع درآمد عملیاتی است که از فعالیت‌های اصلی شرکت ناشی می‌شود. عایدی حاصل از فروش در “صورت سود و زیان” در بخش درآمدها ثبت می‌شود و برای محاسبه سود خالص شرکت اهمیت دارد.

فرمول درآمد حاصل از فروش

{درآمد حاصل از فروش} = {تعداد واحد فروخته شده}×{قیمت فروش هر واحد}

2.1 درآمد غیر عملیاتی

1- سود سپرده یا قرض

پول مازادای که از قرض دادن پول یا دارایی به دیگران دریافت می‌شود، مانند بهره، کوپن، سود تقسیمی و بازپرداخت اصل، جزو درآمدهای حاصل از سود سپرده و قرض حساب می‌شوند.

به عنوان مثال فرض کنید که شرکت «A» مبلغ 1 میلیارد را در بانک «B» سرمایه گذاری می‌کند و بانک «B» متعهد می‌شود که تا یکسال دیگر «20 درصد» سود علی‌الحساب به شرکت «A» پرداخت کند؛ هنگامی که شرکت این سود را دریافت می‌کند، این سود جزو عایدی حاصل از “سود سپرده یا قرض” حساب می‌شود.

2- سود سهام

پولی که از خرید و فروش سهام یا سایر اوراق بهادار به دست می‌آید، مانند افزایش قیمت سهام، سود تقسیمی و حق تقدم خرید. سود سهام به طور عمده به “صورت سود تقسیمی” به سهامداران شرکت یا سود سرمایه‌گذاری اشاره دارد. این سودها می‌تواند از منابع مختلف شرکت مانند سود عملیاتی، سود از فعالیت‌های سرمایه‌ای و یا سود غیرعملیاتی حاصل شود.

• اهمیت سود سهام

“سود سهام” نشان‌دهنده عملکرد مالی شرکت و رضایت سهامداران است. افزایش سود سهام ممکن است باعث افزایش ارزش سهام و جذب سرمایه‌گذاران جدید شود. از سوی دیگر، کاهش سود سهام ممکن است منجر به کاهش اعتبار شرکت و افت ارزش سهام شود.

*نکات قابل توجه*
سود سهام ممکن است به صورت نقدی (پرداختی نقدی به سهامداران) یا غیرنقدی (ارائه سهم‌های جدید به سهامداران) پرداخت شود. برخی شرکت‌ها ممکن است سود تقسیمی  هر سهم را به صورت ماهیانه، سه‌ماهه یا سالانه پرداخت کنند. در نهایت، سود سهام به عنوان یکی از نمایانگرهای اصلی عملکرد مالی و موفقیت شرکت به شمار می‌رود. این سود ومعمولاً به عنوان یکی از عوامل تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سهام در نظر گرفته می‌شود.

3- درآمد اجاره

پولی که از اجاره دادن دارایی به دیگران دریافت می‌شود؛ مانند اجاره خانه، مغازه، ماشین و تجهیزات. “درآمد اجاره” در تعیین عملکرد مالی و ارزش دارایی‌ها بسیار حیاتی است. این عایدی نشان‌دهنده فعالیت و عملکرد درست اجاره‌ها و همچنین تأمین منابع مالی شرکت یا شخص می‌باشد. همچنین، عایدی اجاره به عنوان یک منبع پایدار و مستمر درآمد برای صاحبان “دارایی‌های اجاره‌ای” محسوب می‌شود.

4- درآمد ارزش دارایی

پولی که از افزایش ارزش دارایی با گذشت زمان به دست می‌آید، مانند ارزش خانه، زمین، طلا و سایر دارایی‌های قابل تبدیل. عایدی ارزش دارایی ممکن است از منابع مختلف ناشی شود؛ از جمله ارزش‌گذاری مجدد دارایی‌ها، تغییرات در ارزش سهام و… .

 رای ارزش‌گذاری “درآمد ارزش دارایی” استانداردهای حسابداری مختلف (مانند استانداردهای مالی بین‌المللی و استانداردهای سازمان حسابرسی) دستورالعمل‌های خاصی را ارائه می‌دهند. به طور کلی، “عایدی ارزش دارایی” به عنوان یکی از نشانگرهای مهم در محاسبات مالی وارد می‌شود و برای افراد و شرکت‌ها، به عنوان یک منبع اطلاعاتی برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک، تأثیرگذار است.

5- درآمد حق امتیاز

پولی که از اعطای حق استفاده از نام تجاری، طرح، اختراع یا سایر مالکیت‌های فکری به دیگران دریافت می‌شود، مانند حق لیسانس، حق نشر و حق برداشت. این مفهوم به درآمدی اشاره دارد که از استفاده از یک فناوری، برند یا ایده به وجود می‌آید. بصورت کلی “درآمد حق امتیاز” زمانی به وجود می‌آید که یک فرد یا شرکت (صاحب حق امتیاز)، حق استفاده از برند، فناوری یا ایده‌ای را به یک شخص یا شرکت دیگر (مجوزدهنده) انتقال می‌دهد. قراردادهای حق امتیاز باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند تا شرایط و محاسبات مربوط به “درآمد حق امتیاز” به درستی در نظر گرفته شود. استانداردهای حسابداری مختلف نیز دستورالعمل‌های خاصی برای محاسبه و گزارش عایدی حق امتیاز ارائه می‌دهند.

• محاسبه درآمد حق امتیاز

محاسبه درآمد حق امتیاز معمولاً بر اساس توافق‌نامه‌های مالیاتی و قراردادهای حق امتیاز صورت می‌گیرد. برخی از محاسبات ممکن است شامل عایدی ثابت و یا عایدی متغیر باشند. در برخی موارد، درصدی از فروش یا سودهای ناشی از استفاده حق امتیاز، به عنوان مبنای محاسبه استفاده می‌شود.

• اهمیت درآمد حق امتیاز

درآمد حق امتیاز به صورت گسترده در صنایع مختلفی همچون صنعت سرمایه گذاری، صنایع غذایی، فناوری و… اهمیت دارد. این نوع از عایدی می‌تواند به عنوان یک منبع پایدار برای مجوزدهنده‌ها باشد و به ایجاد و توسعه فعالیت‌های تجاری کمک کند.
قراردادهای حق امتیاز باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند تا شرایط و محاسبات مربوط به عایدی حق امتیاز به درستی در نظر گرفته شود. استانداردهای حسابداری مختلف نیز دستورالعمل‌های خاصی برای محاسبه و گزارش درآمد حق امتیاز ارائه می‌دهند.

جمع بندی

در این مقاله تلاش خود را کردیم تا شما را با “تعریف درآمد در حسابداری” آشنا کنیم و در ادامه نیز به صورت کامل و جامع “انواع عایدی و اهمیت آن‌ها” را برای شما شرح دادیم. اگر سؤال تخصصی در رابطه با درآمدها و محاسبه آن‌ها داشتید، حتما در پایین همین پست، برای ما بنویسید تا کارشناسان مجموعه، پاسخگوی شما باشند.