مفروضات حسابداری
در دنیای امروز، هرچیزی اصول و قوانین خود را دارد؛ و برای انجام هرکاری، ما باید قوانین و اصول آن کار را به درستی بیاموزیم تا بتوانیم آن کار را به صورت صحیح انجام دهیم. حسابداری هم از این امر مستثنی نیست. در این مقاله، درباره مفروضات حسابداری، اهمیت آن و مهمترین نکاتی که باید درباره آن بدانید، صحبت می‌کنیم.
اجازه بدهید تا یک مثال بزنم؛ فرض کنید که شما در حال رانندگی هستید و به یک چهارراه میرسید و چراغ راهنمایی، قرمز می‌شود؛ در این هنگام، بر اساس قانون، شما پشت چراغ میایستید؛ در همین حین، برای رانندگانی که در جهت مخالف شما قرار دارند، چراغ سبز است و آن‌ها با فرض بر اینکه شما از قانون پیروی می‌کنید و پشت چراغ قرمز میایستید، شروع به حرکت می‌کنند. چنین فرض ساده‌ای، باعث می‌شود تا آمار تصادفات، به طور محسوس کاهش یابد تا ما بتوانیم در طول روز، به راحتی رانندگی کنیم.
برای اینکه بتوانیم کارهای مهم و اجتناب ناپذیری مثل رانندگی، ورزش‌های گروهی، خواندن و نوشتن و محاسبات را در ابعاد وسیع و به صورت منظم و مستمر انجام دهیم، استفاده از یکسری اصول و مفروضات، ضروری می‌باشد.
حسابداری هم مانند رانندگی و کارهای دیگر، اصول و مفروضات خاص خود را دارد که در این مقاله، به ۵ فرض بنیادی در حسابداریمی‌پردازیم و در مقاله اصول حسابداری، اصل‌های مهم حسابداری را برای شما توضیح می‌دهیم.
تعریف مفروضات حسابداری
مفروضات حسابداری مجموعه‌ای از اصول و فرضیات هستندکه حسابداران برای انجام فعالیتهای حسابداری و گزارش‌دهی مالی، از آن‌ها استفاده می‌کنند؛ این مفروضات، اغلب به عنوان پایه و اساس برای ایجاد سیستم‌ها، روش‌ها و استانداردهای حسابداری، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
احتمالاً تعاریف زیادی از حسابداری شنیده‌اید؛ حسابداری سیستمی است که داده های مربوط به فعالیتهای واحد تجاری را دیافت و اندازه گیری میکند، سپس آنهارا پردازش و در قالب نتایج فعالیت و عملکرد واحد تجاری به تصمیم گیرندگان گزارش میکند.
اهمیت مفروضات حسابداری
مفروضات بنیادی حسابداری، نقش بسیار اساسی در فرآیند تدوین گزارش‌های مالی و تعیین وضعیت مالی یک سازمان یا شرکت دارند. مفروضات حسابداری به عنوان پایه‌های اساسی برای تهیه گزارش‌های مالی سالم و قابل اعتماد عمل می‌کنند. این مفروضات همواره باید در پس زمینه تدوین و گزارشگری مالی مدنظر قرار بگیرند تا اعتبار و صداقت اطلاعات مالی تضمین شود.
مفروضات بنیادی حسابداری چه چیزهایی هستند؟
به صورت کلی در حسابداری، ۵ فرض اصلی و بنیادی داریم که در ادامه این مقاله، این ۵ فرض بنیادی را برای شما توضیح می‌دهیم.
- فرض تفکیک شخصیت
- فرض تداوم فعالیت
- فرض دوره مالی
- فرض واحد اندازه گیری
- فرض تعهدی
- فرض تفکیک شخصیت
فرض تفکیک شخصیت در حسابداری، یکی از مفروضات اساسی و بنیادین است که در تدوین گزارش‌های مالی و طراحی سیستم‌های حسابداری، بسیار اهمیت دارد. این فرض به این معنی است که اطلاعات و عملیات مالی سازمان یا شرکت در یک دوره مشخص باید از امور شخصی صاحبان و مدیران جدا بوده و به صورت جداگانه در گزارش‌های مالی و صورت‌های مالی نمایش داده شود.
تفکیک شخصیت، به کنترل دسترسی و اصلاحات مالی نیز مربوط می‌شود. توجه به فرض تفکیک شخصیت در حسابداری، ضروری است تا شفافیت و قابل اطمینان بودن اطلاعات مالی تضمین شود. این فرض به عنوان یکی از اصول حسابداری و مفروضات مهم و بنیادی، از اهمیت بسزایی برخوردار است و در تمامی فرآیندهای حسابداری، باید مدنظر قرار گیرد تا ابهامات، چالش‌ها و تداخلات مالی، به حداقل رسانده شود.
اهمیت فرض تفکیک شخصیت
این فرض از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا اگر امور شخصی و مالی با هم مخلوط شوند، اعتماد عمومی به گزارش‌های مالی وجود نخواهد داشت. به‌طور مثال، اگر یک مدیر عامل یا صاحبان شرکت از دارایی‌های شخصی خود برای پرداخت هزینه‌ها یا وام‌ها به شرکت استفاده کنند، این موضوع می‌تواند بر اطلاعات مالی شرکت، تأثیر منفی بگذارد.
مزایای فرض تفکیک شخصیت
- کنترل دسترسی
- شفافیت اطلاعات مالی
- قابل اطمینان بودن اطلاعات مالی
- کسب اعتماد عمومی به ویژه سرمایه گذاران
- فرض تداوم فعالیت
فرض تداوم فعالیت یکی از مفروضات بنیادی حسابداری است که در فرآیند تهیه گزارش‌های مالی (که شامل گردش وجوه، پرداختی‌ها، دریافتی‌ها و… می‌شود) بسیار اهمیت دارد. این فرض در واقع به معنی این است که در تدوین گزارش‌های مالی، پنداشته می‌شود که یک شرکت یا سازمان، به طور معقول و پایدار در آینده به فعالیت خود ادامه دهد؛ به عبارت دیگر هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که این فرض را تکذیب کند.
این فرض تعبیری از اعتبار یک شرکت، بخصوص در دید بازار سرمایه، محسوب می‌شود. اگر یک شرکت این فرض را نداشته باشد و نقض شود، این می‌تواند باعث از دست دادن اعتماد سرمایه‌گذاران به شرکت‌ها و گزارشات مالی آنان باشد.
اهمیت فرض تداوم فعالیت
این فرض، به صورت ضمنی در تحلیل‌ها و ارزیابی‌های مالی حسابداری در نظر گرفته می‌شود. تصمیم‌های سرمایه‌گذاری، تعهدات مالی و حتی الگوهای گزارشگری به این فرض متکی می‌شوند؛ اهمیت اصلی این فرض در این است که کاربران و استفاده کنندگان گزارش‌های مالی، از جمله سرمایه‌گذاران، بتوانند اعتماد به پایداری و استمرار داشتن عملکرد و عملیات شرکت را داشته باشند.
به طور کلی، فرض تداوم فعالیت در حسابداری نقش مهمی در ارزیابی و تدوین گزارش‌های مالی دارد و از اهمیت بسزایی برخوردار است. این فرض بر پایه پایداری و استمرار فعالیتهای مالی و اقتصادی، به منظور اطمینان از اعتماد عمومی به اطلاعات مالی، مدنظر قرار می‌گیرد.
مزایای فرض تداوم فعالیت
- رشد در بازار سرمایه
- جلب اعتماد سرمایه گذار
- کسب اعتماد عمومی
- فرض دوره مالی
در حسابداری، فرض دوره مالی یکی از مفاهیم اساسی و بنیادی است که در فرآیند تهیه گزارش‌های مالی و تعیین وضعیت مالی یک سازمان، نقش بسیار مهمی ایفا میکند. این فرض به طور اساسی بیان میکند که گزارش‌های مالی باید براساس یک بازه زمانی مشخص تهیه شوند و این بازه زمانی برای تهیه گزارش‌های مالی، معمولاً یک سال مالی است.
اهمیت فرض دوره مالی
استفاده از این فرض به عنوان یک راهنمای اساسی، به جلوگیری از ایجاد گزارشات مالی ناپایدار کمک میکند. به عبارت دیگر، این فرض اجازه میدهد تا وضوح و روشنی گزارش‌های مالی در طول زمان، حفظ شود. اگر این فرض وجود نداشته باشد، ممکن است که اطلاعات مالی گزارش شده برای دوره‌های زمانی مختلف قابل مقایسه نباشند و این موضوع می‌تواند اعتماد به اطلاعات مالی را تضعیف کند.
برای مثال، فرض کنید یک شرکت گزارش مالی خود را برای دو سال مالی متوالی تهیه کند. اگر از فرض دوره مالی استفاده نشود و روشن نباشد که این گزارشات به چه بازه‌های زمانی ارتباط دارند، تخلفات و عدم انسجام می‌تواند به وجود بیاید و تصمیم‌گیری‌های مالی و سرمایه‌گذاری را دچار سردرگمی کند.
این فرض به شرکت‌ها کمک میکند تا از تغییرات واقعی در مالیات و امور مالی خود در طول زمان مطلع شوند؛ و همچنین اطمینان حاصل شود که گزارشات مالی، از عمر و استمرار بلندمدت شرکت‌ها حکایت می‌کنند.
مزایای فرض دوره مالی
- جلوگیری از گزارشات مالی ناپایدار
- واضح و شفاف بودن گزارشات مالی
- قابل مقایسه بودن اطلاعات مالی
- اعتماد به اطلاعات مالی
- جلوگیری از تخلفات مالی
- کمک به تصمیم گیری آگاهانه و صحیح سرمایه‌گذاران
- فرض واحد اندازه گیری
فرض واحد اندازه‌گیری یکی از مفاهیم بنیادی در مفروضات حسابداری است. این فرض بیان می‌دارد که گزارش‌های مالی، باید براساس یک واحد اندازه‌گیری مشخص تهیه شوند؛ به طوری که این واحد از منبع گزارشگری بین دوره‌های مختلف و شرکت‌های مختلف، قابل مقایسه باشد.
استفاده از این فرض به عنوان یک استاندارد اولیه در اندازه‌گیری و گزارش‌دهی اطلاعات مالی، امکان مقایسه و تجزیه و تحلیل دقیق‌تر اطلاعات مالی را فراهم میکند. بدون استفاده از این فرض و اندازه‌گیری یکنواخت، ممکن است که افراد یا سازمان‌ها نتوانند اطلاعات مالی را با یکدیگر مقایسه کرده و تصمیم‌گیری‌های مالی را مبتنی بر این اطلاعات انجام دهند. این فرض به حسابداران اجازه میدهد محاسبات خود را با تصور اینکه قدرت خرید پول ثابت است انجام دهند.
برای مثال، فرض کنید دو شرکت در یک صنعت مشخص فعالیت دارند. اگر یک شرکت در گزارش خود از واحد اندازه‌گیری ریال استفاده کند و دیگری از دلار، مقایسه‌ی دقیق مالیات، هزینه‌ها، و سایر اطلاعات مالی آن‌ها، مشکلاتی ایجاد میکند.
اهمیت فرض واحد اندازه گیری
در نهایت، فرض واحد اندازه‌گیری در حسابداری از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا به ما کمک میکند تا اطلاعات مالی را به صورت یکنواخت و قابل سنجش، مقایسه و تحلیل کنیم.
مزایای فرض واحد اندازه گیری
- قابل سنجش و مقایسه شدن اطلاعات
- افزایش قدرت تجزیه و تحلیل اطلاعات
- کمک به تصمیم گیری آگاهانه و دقیق مدیران شرکت‌ها
- فرض تعهدی
فرض تعهدی یکی از مفروضات حسابداری است که بر اساس آن، درآمدها به محض وقوع و هزینه ها به محض تحمیل، بدون توجه به جریان نقدی مربوطه، شناسایی و ثبت می‌شوند. این مبنا از اصل تطابق هزینه با درآمد پشتیبانی میکند و به گزارش دهی صحیح و کامل، از سود و زیان یک رویداد مالی کمک میکند.
برای مثال، اگر شرکتی خدماتی را برای مشتری انجام دهد و یا کالایی را به مشتری بفروشد، و مبلغ آن را بعداً دریافت کند، بر اساس فرض تعهدی، درآمد را در زمان انجام خدمات و فروش کالا شناسایی میکند و به عنوان حساب دریافتنی در صورت وضعیت مالی گزارش میدهد. همچنین، اگر شرکتی هزینه‌ای را برای خرید کالا یا خدمات پرداخت کند و آن را بعداً استفاده کند، بر اساس مبنای تعهدی، هزینه را در زمان استفاده از کالا یا خدمات شناسایی میکند و به عنوان یک دارایی در صورت وضعیت مالی گزارش میدهد.
اهمیت فرض تعهدی
این فرض به منظور اطمینان از انجام صحیح اندازه‌گیری و اظهار تعهدات مالی استفاده می‌شود که باعث می‌شود آن‌ها با دقت بیشتری اظهار شوند تا اطمینان حاصل شود که اطلاعات مالی کامل و دقیقی ارائه شود. این امر در ایجاد اعتماد به اطلاعات مالی، ارزش گذاری مناسب شرکت‌ها و اهمیت تصمیم‌گیری‌های مالی از اهمیت بسزایی برخوردار است.
جمع‌بندی مفروضات بنیادی حسابداری
در این مقاله تعریف و اهمیت مفروضات حسابداری را گفتیم و ۵ فرض بنیادی در حسابداری، به همراه مزایا و اهمیت آن‌ها را برای شما شرح دادیم. امیدواریم که مطالب گفته شده، برای شما مفید بوده باشد. در ادامه هم چند منبع مهم و معتبر، برای مطالعه بیشتر و تخصصی تر در مورد مفروضات حسابداری، خدمات شما معرفی می‌کنیم.
نکته مهم: دقت داشته باشید که مفروضات حسابداری، از اصول حسابداری جدا هستند. اگر با اصول حسابداری آشنا نیستید، توصیه می‌کنیم که حتما مقاله اصول حسابداری را مطالعه کنید تا بتوانید پایه حسابداری خود قوی‌تر کنید.
مهمترین منابع برای مفروضات حسابداری:
بهترین منابع برای مطالعه درباره مفروضات حسابداری ممکن است بستگی به سطح دانش و نیاز شما داشته باشد. اما به طور کلی، برخی از کتاب‌ها و منابع معتبری که می‌توانید به آن‌ها مراجعه کنید عبارتند از:
- مروری جامع بر حسابداری مالی جلد ۱ و ۲: این کتاب نوشته «دکتر ایرج نوروش» و جمعی از اساتید حسابداری است که به صورت جامع و کاربردی اصول و مفروضات حسابداری مالی را توضیح میدهد.
- کتاب شاه کلید شخصی حسابداری: این کتاب به نویسندگی «میثم حاجی‌محمدی» به شما نشان میدهد که چگونه با استفاده از مفروضات حسابداری، می‌توانید در بازار کار موفق شوید و تجربه و دانش خود را افزایش دهید.
هرسوالی که در رابطه با مفروضات حسابداری داشتید، می توانید در پایین همین مقاله بپرسید.
